Rusiya-Türkiyə Gərginliyi: Qara Dənizdəki Hadisələr və Arxa Plan

Son həftələrdə Rusiya və Türkiyə arasında Qara dəniz hövzəsində cərəyan edən hadisələr, Ukrayna müharibəsinin regional hüdudları aşaraq daha təhlükəli bir mərhələyə keçdiyini göstərir. Bu hadisələrin sadəcə texniki qəzalar deyil, tərəflər arasında gedən dərin və strateji bir mübarizənin əlamətləri olduğu aydın görünür. Dekabrın ortalarında Rusiyanın Odesa və Çornomorsk limanlarına təşkil etdiyi hücumlar zamanı Türkiyəyə məxsus üç mülki gəminin hədəf alınması, Moskvanın Ankaraya ünvanladığı dolayısı ilə iqtisadi bir xəbərdarlıq kimi qiymətləndirilməlidir. Rusiya tərəfi bu addımlarla Ukraynanın dəniz ticarətini iflic etməyə çalışarkən, həm də Türkiyənin bu regiondakı logistik üstünlüyünü sarsıtmaq niyyətindədir. Hadisələrin hava məkanına sıçraması isə gərginliyi pik həddə çatdırıb.

Türk F-16 qırıcılarının Qara dənizdən daxil olan bir "Geran" dronunu Ankaraya yaxın məsafədə məhv etməsi, Ankaranın sərhəd təhlükəsizliyi mövzusunda kompromisə getməyəcəyini göstərən ciddi bir hərbi mesajdır. Ardınca Kocaeli və Balıkesir kimi strateji bölgələrdə Rusiya mənşəli "Orlan-10" kəşfiyyat dronunun tapılması, Rusiyanın "idarəetmədən çıxma" bəhanəsinin arxasında əslində Türkiyənin hava hücumundan müdafiə sistemlərini yoxlamaq cəhdinin dayandığını ehtimal etməyə əsas verir. Bütün bu "strateji aqressiya" Rusiyanın Ukrayna cəbhəsində, xüsusən Kursk istiqamətində yaşadığı çətinliklərdən və diplomatik təcrid olunmasından doğan bir panika halının göstəricisidir. Rusiya regionda itirdiyi hərbi nüfuzunu bu cür hibrid metodlarla kompensasiya etməyə çalışsa da, bu gedişlər Türkiyə kimi balanslı tərəfdaşı daha sərt addımlar atmağa məcbur edir. Türkiyə hələ ki vasitəçilik roluna sadiq qalsa da, ticarət yollarının və hava məkanının davamlı pozulması regionda hərbi və iqtisadi balansın tamamilə dəyişməsinə, hətta Ankaranın Rusiya ilə münasibətləri yenidən nəzərdən keçirməsinə gətirib çıxara bilər.